Tỉ số nén là gì? Tầm quan trọng của tỉ số nén đối với động cơ xe

Tỉ số nén là gì? Đây là thuật ngữ kỹ thuật phổ biến và quyết định đến sức mạnh công suất của động cơ mà xe moto thể thao R15v4, Yamaha R15,… nhưng nhiều người thường bỏ qua.

Tỉ số nén là gì? Tỉ số nén động cơ là một trong những chỉ số quan trọng, cho phép người dùng biết được sức mạnh công suất của động cơ xe là bao nhiêu. Từ đó có sự lựa chọn dòng xe phù hợp, cũng như cách thức sử dụng hợp lý, tránh làm ảnh hưởng đến tuổi thọ của động cơ. Tìm hiểu chi tiết về tỉ số nén nghĩa là gì trong bài viết sau!

1. Tỉ số nén là gì?

Tỉ số nén động cơ được hiểu đơn giản là tỉ lệ giữa tổng thể tích buồng đốt xi lanh giữa hai thời điểm. Cụ thể là khi piston đi xuống điểm chết dưới – lúc thể tích buồng đốt đạt cực đại và thời điểm piston đi lên điểm chết trên – lúc thể tích buồng đốt nhỏ nhất.
Điều này tức là thể tích buồng đốt sẽ được chia ra làm hai phần khác nhau, gồm một phần ở nắp xi lanh (A) và phần còn lại là thể tích xi lanh (B). Giá trị của các thể tích này sẽ được ứng dụng để tính toán tỉ số nén, cụ thể theo công thức sau:

Tỉ số nén = (Thể tích buồng đốt (A) + Thể tích xi lanh (B))/Thể tích buồng đốt (A)

Tỉ số nén là gì? Đây là thuật ngữ kỹ thuật cho biết sức mạnh động cơ

Ý nghĩa của tỉ số nén đối với động cơ

Có thể thấy, tỉ số nén là đại diện của tổng thể tích xi lanh xe và thể tích buồng đốt. Vì vậy, tỉ số nén đồng thời cũng là đại diện cho sức mạnh của động cơ Yamaha MT 15, R15v4, Yamaha R15, MT 07 2021. Thông thường, chúng ta sẽ đánh giá một động cơ hoạt động có tốt hay không trong từng điều kiện khác nhau dựa trên 3 yếu tố chính, bao gồm:

Hỗn hợp không khí và nhiên liệu cung cấp cho động cơ có đảm bảo chất lượng hay không
Tỉ lệ nén ép tốt.
Khả năng phun nhiên liệu và đánh lửa tốt.

Nếu mật độ của hỗn hợp không khí và nhiên liệu không được đảm bảo thì sẽ ảnh hưởng đến khả năng nén ép, khiến động cơ đốt cháy nhiên liệu chậm và ngược lại. Nếu hỗn hợp không khí và nhiên liệu đạt mật độ cao thì sẽ nén ép tốt, động cơ dễ dàng đánh lửa, cho phép thời gian khởi động máy nhanh chóng vì đủ áp suất để chúng tự cháy.
Ngoài ra, nếu động cơ có tỉ số nén cao sẽ tạo ra nhiều năng lượng cơ học hơn từ hỗn hợp xăng và khí, do đó sẽ cho khả năng đốt cháy cao hơn, nhiên liệu cháy triệt để, giúp động cơ xe sản sinh công suất tốt.

Tỉ số nén là đại diện cho sức mạnh của động cơ

Tỉ số nén là đại diện cho sức mạnh của động cơ

Tỉ số nén bao nhiêu là phù hợp?

Có thể thấy, tỉ số nén đóng vai trò là thông số thiết kế cơ bản giúp tạo nên một động cơ tổng thể. Đây là một đóng góp vô cùng quan trọng trong việc đánh giá động cơ xe có hoạt động mạnh mẽ hay không. Chính vì vậy, việc tham khảo và tìm hiểu về tỉ số nén theo yêu cầu sử dụng trước khi mua xe mô tô là vô cùng cần thiết.

Tuy vậy, không phải tỉ số nén càng cao thì sẽ càng tốt. Tỉ số nén quá cao sẽ làm cho nhiệt độ buồng đốt tăng nhanh và động cơ càng nóng, lượng khí thải gây ô nhiễm môi trường (NOx) sẽ tăng lên.

Theo tính toán của các kỹ sư, tỉ số nén của động cơ xăng tốt thường dao động từ 9 tới 13.

Lấy ví dụ như chiếc xe phân khối lớn Hyper Naked MT 09 2021 của Yamaha có tỉ số nén là 11:5:1. Tỉ lệ này rất phù hợp cho động cơ 3 xy lanh. Nhờ tỉ số nén không quá thấp, MT-09 có công suất và momen xoắn rất lớn, cho phép xe hoạt động mạnh mẽ, khỏe khoắn hơn.

Mặt khác, tỉ số nén không quá cao giúp xe không bị mất ổn định và bị kích nổ sớm, qua đó tránh được sự khó chịu khi vận hành và lãng phí nhiên liệu của xe, mang đến khả năng vận hành vượt trội và linh hoạt cho MT-09.

Ưu điểm này cũng được thiết kế tương tự ở các dòng Naked Bike của MT-Series như MT 07 2021, MT03 2021,…

MT-09 mẫu xe hyper naked đình đám nhà Yamaha

Tỉ số nén ảnh hưởng tới việc chọn xăng cho xe như thế nào?

Việc lựa chọn nhiên liệu – xăng phù hợp cho động cơ là vô cùng quan trọng, bởi mỗi loại xăng sẽ có một tỷ số nén riêng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận hành của xe.

Các kỹ sư cũng đưa các chỉ số nhiên liệu tiêu chuẩn Octan (đại diện cho khả năng chống kích nổ cao khi gặp xăng) ứng với tỉ số nén cụ thể như sau:

Tỉ số nén	Chỉ số Octan tối ưu	Tỉ số nén	Chỉ số Octan tối ưu
5:1	72	9:1	96
6:1	81	10:1	100
7:1	87	11:1	104
8:1	92	12:1	108

Mối quan hệ giữa tỉ số nhiên liệu Octan và tỉ số nén

Có thể thấy, việc lựa chọn loại xăng có chỉ số Octan phù hợp với tỉ số nén của động cơ sẽ giúp xe hoạt động êm ái, bền bỉ hơn rất nhiều.

Trên thực tế, khi mua xe, bạn không cần phải mất nhiều thời gian để tìm hiểu xem dòng xe của mình phù hợp với loại xăng nào. Vì nhà sản xuất luôn luôn có tài liệu hướng dẫn và khuyến cáo sử dụng loại xăng nào phù hợp.

>> Tham khảo các thông số kỹ thuật và tỉ số nén của dòng Sportbike R3 nhà Yamaha.

Với những thông tin trong bài viết trên, chắc hẳn bạn cũng đã biết được tỉ số nén là gì rồi đúng không? Tỉ số nén có vai trò vô cùng quan trọng đối với động cơ xe, với vai trò là thông số thiết kế cơ bản tạo giúp nên một động cơ tổng thể. Chính vì vậy, việc tham khảo và tìm hiểu về tỉ số nén theo yêu cầu sử dụng trước khi mua xe mô tô là vô cùng cần thiết. Liên hệ cho xe mô tô yamaha Revzone để được tư vấn về các dòng xe mô tô phân khối lớn cực “chất” ngay hôm nay!